Mispercepties
Er zijn veel aannames die niet kloppen met de werkelijke en dagelijkse situaties. Deze mispercepties hebben soms betrekking op hoe bepaalde middelen werken en hoe groot het effect is op het functioneren. 

Een belangrijke en misschien wel de grootste misvatting is dat het alleen maar gaat om medewerkers die verslaafd zijn. Helaas is dat niet zo. Het probleem ligt veel meer bij het recreatief, sporadisch gebruik. Degene die wel eens een biertje drinken, een jointje roken, een lijntje snuiven of af en toe op een feestje een pilletje slikken. Het probleem is dus een stuk groter dan het lijkt. Het is namelijk niet direct waarneembaar. 

Trafieq is een bedrijf dat andere bedrijven helpt met ADM-beleid. Zo kennen zij situaties waarbij er bij de poort controle was op ADM en dat 30% van de gecontroleerde medewerkers onder invloed bleek te zijn van alcohol, drugs en/of medicijnen. In veel gevallen zonder dat de betrokkenen het zelf door hadden. 

Er is veel onwetendheid over de duur van de werkzaamheid van sommige middelen. Drink je 5 flesjes bier dan ben je over het algemeen 12 uur (!) onder invloed. Een joint maakt dat je 12 tot 14 uur onder invloed kan zijn. In tegenstelling tot wat je wellicht zou verwachten is de tijd dat je onder invloed bent van cannabis zelfs langer naarmate je vaker blowt.

Signaleren en vermoedens
Het is vaak lastig om problemen met alcohol en drugs te signaleren. Het is in de regel gebaseerd op vermoedens die men heeft. Veel leidinggevenden maar ook preventiemedewerkers vinden het lastig om te besluiten wat ze in zo’n situatie moeten en kunnen doen. Ze zijn tenslotte geen hulpverleners. Signaleren van de problemen bij een ander is niet makkelijk en signalen die duiden op middelengebruik kunnen ook een andere oorzaak hebben. Het is belangrijk om te weten dat het signaleren een proces is dat je als leidinggevende of preventiemedewerker mogelijk niet van nature beheerst. Je kunt het echter wel aanleren. 

Uit gesprekken met verschillende preventiemedewerkers blijkt dat men soms wel problemen opmerkt, maar dat deze moeilijk te duiden zijn. Soms zijn dit de bekende onderbuikgevoelens, intuïtie of het ‘niet-pluis-gevoel’. Men kan de vinger niet achter de vermeende problematiek krijgen en checkt dit vermoeden of gevoel niet. Enerzijds komt dit doordat de aandacht vaak snel opgeslokt wordt door andere werkzaamheden, maar ook angst voor de reactie lijkt een belangrijke rol te spelen. 

Belangrijke aandachtspunten voor leidinggevenden bij vermoedens over het onder invloed zijn van alcohol en/of drugs zijn: 

• Signalen negeren is per definitie erger dan actief aandacht besteden aan een werknemer met een (mogelijk) probleem. Stel de vraag vanuit de eigen waarneming (zien, horen en voelen). Dit is effectiever dan je mening geven en een aanname maken over de situatie.
• Je bent leidinggevende of preventiemedewerker, geen hulpverlener. Vanuit die houding kun je ook het beste reageren op wat je waarneemt. Die rol maakt ook dat je niet vrijblijvend kunt zijn in wat je met signalen doet. Net als bij het niet dragen van een verplichte helm of het verkeerd uitvoeren van werkprotocollen zal je iets moeten met je waarneming. 
• Een goede preventiemedewerker zal luisteren, doorvragen, niet veroordelen of bagatelliseren en bij aanhoudende zorg of twijfel contact zoeken met bijvoorbeeld een HR/HRM afdeling of handelen volgens binnen het bedrijf geldende protocol.

Wat kun je verder doen als preventiemedewerker?
Zoals een preventiemedewerker zich hard zal maken voor een juiste uitvoering van een RI&E, een ontruimingsplan of PBM richtlijnen, zo zal hij/zij zich ook moeten inzetten voor een doeltreffend ADM-beleid. Het opstellen daarvan kun je doen met behulp van o.a. de Handreiking alcohol-, drugs- en medicijnbeleid of met hulp van specialisten zoals Trafieq 

Een doeltreffend ADM-beleid omvat onder andere onderwerpen zoals wat de organisatie doet aan voorlichting, op welke wijze er aan handhaving gedaan wordt en op welke wijze de organisatie eventuele begeleiding heeft georganiseerd. Een doeltreffend ADM-beleid sluit bovendien aan bij het sanctiebeleid.