Hoe gevaarlijk is alcohol?

Alcohol is in veel culturen sociaal geaccepteerd als middel om te ontspannen of sociale contacten te versterken. Alcohol is legaal, makkelijk te verkrijgen en goed te doseren. Wie drinkt, heeft daardoor een gevoel van controle over het gebruik en kan het makkelijk rechtvaardigen. 

Alcohol wordt in de media vaak in een neutrale of zelfs positieve context weergegeven (bijvoorbeeld in sociale situaties of feestjes). Dat draagt bij aan een meer positief imago van alcohol. 

Uit onderzoek van het CBS blijkt dat 90% van de volwassenen die wel eens alcohol drinken, niet wil minderen. Deze 90% geeft aan geen moeite te hebben met hun alcoholgebruik of al weinig te drinken. Opvallend, omdat alcohol veel risico’s met zich meebrengt. Het risico op verslaving, bijvoorbeeld, maar ook serieuze gezondheidsrisico’s. Wie regelmatig te veel drinkt, loopt het risico op ernstige schade aan alle organen waar alcohol langskomt. Alcohol kan ook een rol spelen bij hart- en vaatziekten. 

Gebruikers zijn vaak geneigd deze risico’s te onderschatten of voor lief te nemen. Dat geldt niet alleen voor de gezondheidsrisico’s, het geldt ook voor de impact die gebruik heeft op het gedrag. Denk aan de risico’s van werken of rijden onder invloed. Vaak weten mensen wel dat ze wat te veel gedronken hebben, maar onderschatten ze de risico’s die ze nemen.

Hoe gevaarlijk zijn drugs?

Drugs daarentegen, vooral de illegale soorten, zijn vaak omgeven door stigma en onzekerheid. Veel mensen zijn minder bekend met de effecten van bepaalde drugs en beschouwen ze daardoor als gevaarlijk. In de media worden drugs vaak neergezet als gevaarlijk en crimineel.

Maar drugs zijn toch hartstikke gevaarlijk? Je leest vaak genoeg dat gebruikers in het ziekenhuis belanden of overlijden.

Drugsgebruik brengt inderdaad, net als alcoholgebruik, risico’s met zich mee. Veel drugs worden illegaal geproduceerd, waardoor er weinig controle is op de kwaliteit en de ingrediënten. 

Bovendien zijn sommige drugs lastig te doseren: denk aan XTC, waarbij één pil bestaat uit meerdere doseringen. Je moet zo’n pil dus in stukjes breken/bijten om een verantwoorde dosering te kunnen innemen. Dat maakt de dosering een stuk riskanter dan bij alcohol. En is het ook lastiger inschatten of je, wanneer je weer aan het werk wil, weer helemaal nuchter bent. 

Het gebruik van drugs als cocaïne, heroïne of XTC kan leiden tot acute gezondheidsproblemen, bijvoorbeeld bij een overdosis. Alcohol heeft ook veel ernstige risico's, maar deze komen over het algemeen wat trager tot uiting dan bij deze soorten drugs - met uitzondering van comazuipen natuurlijk. Er zijn echter ook drugs die relatief weinig gevaar met zich meebrengen, zoals truffels/paddo’s en LSD (zie afbeelding verderop). Drugs hebben, net als alcohol, effect op het gedrag: afhankelijk van de soort kan de gebruiker energieker, onrustiger, angstiger of juist rustiger zijn tijdens en na het gebruik. 

Je kunt dus niet zomaar stellen dat alle drugs gevaarlijk zijn: er zijn grote verschillen tussen de verschillende soorten. 

Het grootste gevaar van alcohol

Van alcohol is de sociale acceptatie het grootste gevaar, met daarbij het onderschatten of ontkennen van de risico’s. Om werken onder invloed te voorkomen, is kennis essentieel. Daarnaast is het heel belangrijk om de sociale norm te bekijken: het gebruik van alcohol wordt normaal gevonden. Dat is een belangrijke beïnvloeder van het drinkgedrag van mensen en de risico’s die ze nemen. Het is relatief gemakkelijk om op de werkvloer te praten over alcoholgebruik, omdat de meeste mensen drinken. Sommigen vertellen zelfs aan collega’s dat ze een enorme kater hebben door de borrel van de dag ervoor. Praten over werken onder invloed is een stuk lastiger: dat druist in tegen die sociale norm. 

Het helpt om als organisatie een goed Alcohol-, drugs- en medicijnenbeleid te hebben en de medewerkers te voorzien van kennis over alcohol. Als het gesprek met elkaar gevoerd kan worden, de kennis aanwezig is én de risico’s en consequenties helder zijn, heb je het als werkgever aardig dichtgetimmerd. 

Het grootste gevaar van drugs

Het grootste gevaar van drugs is het gebrek aan beschikbare informatie. Omdat op drugs nogal een taboe heerst, is er veel minder over te vinden dan over alcohol. Gebruikers weten niet altijd wat gebruik met ze doet en hoe lang ze onder invloed blijven. Een voorbeeld: iemand die op zaterdag meerdere keren een dosis XTC neemt, zal op maandag nog onder invloed zijn. Veilig en verantwoord gebruik begint met kennis. Kennis van de (na-)effecten, maar ook van hoe lang je onder invloed bent van elk middel.

In organisaties heerst een taboe op drugsgebruik. Waar gesprekken over alcohol vaak een gezellige, positieve toon hebben, wordt over drugsgebruik nauwelijks gesproken. We weten uit onderzoek dat ruim 10% van de werkenden drugs gebruikt. Tegelijkertijd horen we veel werkgevers zeggen dat drugsgebruik in hun organisatie absoluut niet voorkomt. 

Hoe groter dit taboe, hoe lastiger het is om werken onder invloed te voorkomen. In organisaties waarin drugsgebruik niet bespreekbaar is, wordt meestal niets gedaan aan preventie. Vaak is er zelfs helemaal geen beleid rondom werken onder invloed. 

Als werkgever neem je dan grote veiligheidsrisico’s. Een ongeval kan ook nog eens serieuze  financiële gevolgen hebben. Je bent namelijk niet verzekerd als de veroorzaker van het ongeval onder invloed is. Daarnaast is er grote kans op uitval en dus verzuim door alcohol- of drugsgebruik. In veruit de meeste gevallen gaat het om de na-effecten van de avond of dag ervoor. Hoe meer medewerkers dus weten over deze risico’s, hoe meer ze er zelf aan kunnen doen om werken onder invloed te voorkomen. 

Conclusie

Zoals je na dit artikel kunt concluderen, heeft alcohol minstens zoveel risico’s als de meeste drugs. Toch is het verschil in imago gigantisch. En dat is onterecht. 

Het is belangrijk dat de gebruikers van zowel alcohol als drugs zich bewust zijn van de risico’s en rekening mee houden. Kennis is essentieel om zo verantwoord(elijk) mogelijk met een middel om te kunnen gaan. Als werkgever kun je veel doen aan preventie van werken onder invloed, zoals met een ADM-beleid, voorlichting en het voeren van het gesprek. Ben je werknemer / gebruiker, dan is het belangrijk om je goed in te lezen, voor je onder invloed op je werk verschijnt of aan het verkeer deelneemt. 

Bronnen

https://www.economist.com/graphic-detail/2019/06/25/what-is-the-most-dangerous-drug 

https://www.nationaledrugmonitor.nl/kerncijfers-alcohol-tabak-en-drugs/