Laat ik beginnen met de bottom line. Cannabis en verkeer horen niet samen te gaan. Net zo min als alcohol, de smartphone, grote vermoeidheid, opiaten of agressie. Dus wil je cannabis gebruiken, zorg dan dat je weet hoe het het in elkaar zit, hoe het werkt. In de eerste plaats juridisch. Maar ook als het gaat om de effecten van canabis. Wil je invloed hebben op het gedrag van jezelf of van anderen, dan vraagt dat eerst om goede informatie.

Eerst juridisch
In de wegenverkeerswet staat te lezen: Het is een ieder verboden een voertuig te besturen of als bestuurder te doen besturen, terwijl hij verkeert onder zodanige invloed van een stof, waarvan hij weet of redelijkerwijs moet weten, dat het gebruik daarvan - al dan niet in combinatie met het gebruik van een andere stof - de rijvaardigheid kan verminderen, dat hij niet tot behoorlijk besturen in staat moet worden geacht.

Enige uitleg is op z’n plaats. 'Een ieder' is dus ook echt iedereen, ongeacht gender, ervaring, functie, beroep of rol. De stof waarover gesproken wordt, kan gaan om legale stoffen als alcohol of medicijnen, of illegale middelen zoals harddrugs. Maar ook de stoffen waarvan het wellicht nog onduidelijk is of de stof al dan niet illegaal is. Denk bijvoorbeeld aan lachgas.

De zinsnede “weet of redelijkerwijs moet weten” betekent dat alleen jij verantwoordelijk bent voor het gebruik en het al dan niet met de verkeerde middelen aan het verkeer deelnemen bent. Je kunt je niet verschuilen achter: “Maar in een artikel stond dat het wel kan”, “Mijn arts heeft het me niet verboden” of “De coffeeshophouder zegt dat het geen kwaad kan”. Je kunt nooit zeggen: "Ik wist het niet!" Of je het ermee eens bent maakt niets uit. Dit is wat de wet zegt en waar iedereen in Nederland zich aan dient te houden.

“De rijvaardigheid kan verminderen” zegt dat het niet uitmaakt of je op dat moment wel of geen fouten maakt. Al rij je keurig, het is verboden. De veelgehoorde opmerking: “Maar ik rij beter met cannabis op dan zonder!”, maakt niet dat je niet in overtreding bent.

Kortom, wat je er ook van vindt, hoe je rijstijl ook is, onder invloed van cannabis achter het stuur is verboden! Het mag eenvoudigweg niet.

Trucjes
Er doen veel verhalen de ronde wat je kunt doen om een speekseltest te bedotten. Laat ik kort zijn, die zijn er niet en al zouden ze er zijn, dan nog mag het niet. Als er een middel zou bestaan waarbij de effecten van middelen teniet gedaan zouden kunnen worden, op het moment dat je in de auto stapt, dan konden we veel ellende voorkomen en zouden die middelen gewoon legaal te verkrijgen zijn. Zo’n middel zou het werk van de lever (die zorgt voor de afbraak van deze middelen) enorm helpen en zelfs overnemen. Als dat middel zou bestaan, zouden we zelfs veel patiënten die medicijnen gebruiken met heftige bijwerkingen, enorm kunnen helpen. Er wordt dagelijks driftig naar gezocht, het is nog niet gevonden (helaas).

Effecten
Ondanks dat het eerste stuk over de juridische aspecten nu wel duidelijk is. En ondanks dat de effecten van gebruik, die wel of niet bij je optreden niet een grote rol spelen om te bepalen of je iets doet wat ongeoorloofd is,  is het toch goed om enkele effecten, die kunnen optreden bij cannabisgebruik te belichten.

Geheugen en informatieverwerking
Roken van hasj en wiet heeft invloed op het geheugen, de concentratie en het opnemen van informatie. Uit enkele studies blijkt dat het, afhankelijk van de dosis, enkele uren tot twee dagen kan duren voordat dit effect helemaal verdwenen is. In het verkeer is het van groot belang dat je geconcentreerd bent en je informatie opneemt en verwerkt.

Activiteit
Als je meer dan 2-3 gram hasj of wiet per week rookt, ben je een groot deel of de gehele week niet helemaal actief/ helder. Ook al hoef je dat zelf niet te merken. Het is met name dat je het zelf niet doorhebt wat cannabis bij de deelname aan het verkeer doet wat zo gevaarlijk kan zijn. Bijna twee vijfde van alle drugsincidenten die in 2018 werden gerapporteerd door de spoedeisende hulp (SEH) was gerelateerd aan cannabisgebruik. Dit komt doordat de meeste SEH's die rapporteren aan het MDI in Amsterdam zitten en toeristen regelmatig angstig of onwel worden na cannabisgebruik.

Angst
Hasj en wiet kunnen soms verkeerd vallen. Je voelt je dan ziek en angstig. De kans dat dit gebeurt, is het grootst bij beginnende gebruikers of bij blowers die nerveus of gespannen zijn. Het verkeer kan een stressvolle gebeurtenis zijn. Het kan ook in een split second veranderen van ontspannen toeren naar alles op alles zetten om een ongeval te voorkomen. Op zo’n moment wil je zeker zijn dat je kunt beschikken over al je vermogens.

Psychose
Hasj en wiet kunnen bij mensen die daarvoor gevoelig zijn een psychose opwekken of een psychose verergeren. Ook kunnen hasj en wiet een terugval in de psychose veroorzaken. Verkeersdeelname met een psychose, dat behoeft geen uitleg dat wil niemand.

Hoe vaak gaat er iemand fout op cannabis?
Er is een landelijk systeem waarbij incidenten met cannabis kunnen worden gemeld. De Monitor Drugs Incidenten (MDI). Deze meldingen worden gedaan door een deel van de eerste hulpen van ziekenhuizen, ambulancediensten, politie-artsen en EHBO posten op grote (dance)evenementen. Gemeld wordt of de incidenten licht zijn, middel ernstig of ernstig. Maar niet iedereen meldt. Onderstaande cijfers geven dus geen volledig beeld. Wel ontstaat een beeld van de ernst van de incidenten. In 2018 werden 6.108 drugsincidenten gemeld, bij 1.541 was cannabis het enige middel (wel of niet met alcohol) (1).

Hieronder zie je per dienst hoe ernstig de intoxicaties waren van de patiënten die binnen kwamen in 2018.

            Ambulances    Ziekenhuizen    Politie-artsen    EHBO-post

Licht            40%                72%                  57%                85%

Matig           48%                17%                  41%                13%

Ernstig        13%                11%                    2%                  2%

• Lichte intoxicatie: goed aanspreekbaar, gebruik merkbaar in gedrag;
• Matige intoxicatie: onvoldoende aanspreekbaar, duidelijk onder invloed;
• Ernstige intoxicatie: niet aanspreekbaar vanwege (sub)comateuze toestand of geagiteerd/agressief gedrag, eventueel in combinatie met verstoorde vitale parameters (hartslag, bloeddruk, ademhaling).
  
  

De incidentele en structurele gebruiker
Helaas bestaat er niet zoiets als een “getrainde” gebruiker. Een structurele gebruiker loopt wel het risico om langer onder invloed te zijn van cannabis dan een incidentele gebruiker. Daarom wordt wel gezegd dat je van cannabis tot wel 16 uur aantoonbaar onder invloed kunt zijn. Gebruik je dan in de ochtend en de avond, dan kun je dus de hele dag niet aan het verkeer deelnemen. Het kan dus zijn dat een incidentele gebruiker een heftiger effect ervaart dan een structurele gebruiker, maar dat zegt dus niets over of je wel of niet verantwoord en veilig aan het verkeer kunt deelnemen.

Dit artikel is mede ingegeven door vragen die we krijgen bij workshops, trainingen en projecten bij bedrijven, maar is ook naar aanleiding van eerdere artikelen van de Stichting Verbond voor Opheffing van het Cannabisverbod