Wat gaat er wél goed?

De nadruk leggen op wat er wél goed gaat is een van de belangrijkste kenmerken van positieve psychologie. "Het verlegt de aandacht: het gaat niet om het probleem, maar om de kracht en de kwaliteit van mensen, en hoe je die kunt inzetten om het beste uit je leven te halen," zegt Iris de Waard, Coördinator Gedrag & Ontwikkeling bij Trafieq. "Positieve psychologie is de basis van al onze dienstverlening. Wat onze trainers heel goed doen, is mensen in hun kracht zetten. Ze geven deelnemers wat ze nodig hebben om zelf stappen te kunnen zetten." 

Mensen in hun kracht zetten, hoe werkt dat in de praktijk? Marian de Kort, Adviseur en Coördinerend Trainer bij Trafieq, legt uit: "Het begint voor mij met open en transparant zijn in het contact. Wat zie ik, wat hoor ik, welke haakjes kan ik gebruiken als het gaat om positieve ervaringen en kwaliteiten van de ander?" Marion Renes, Trainer bij Trafieq, herkent dat: "Voor mij is het vooral dat ik me echt openstel voor de ander: luisteren, interesse tonen in de mens, dus niet alleen in de overtreding." 

‘De overtreding’ is in dit geval een verkeersovertreding. Marion en Marian geven beiden de Educatieve Maatregelen, de verplichte cursussen die het CBR oplegt aan mensen die onder invloed hebben gereden en/of gevaarlijk rijgedrag hebben vertoond. Jaarlijks traint Trafieq zo’n 13.000 mensen in deze cursussen. De bedoeling van zo’n cursus is bestuurders kennis en inzichten bijbrengen en ze handvatten geven om herhaling in de toekomst te voorkomen. Maar de cursus is natuurlijk wel verplicht. En dat roept niet zelden weerstand op bij de deelnemers. Hoe ga je te werk met zo’n groep? 

Positief, oordeelvrij en open

Marion en Marian zijn unaniem: positief, oordeelvrij en open. "Deelnemers zijn soms uitgesproken negatief over zichzelf of anderen," vertelt Marion. "Ik hoor vaak uitspraken als: ik ben niet slim, dat lukt mij niet, ik word heel snel kwaad en ik heb een hekel aan agenten. Ik ga daar altijd op in. Nooit veroordelend (hoewel dat bij veel uitspraken makkelijk te doen is) maar nieuwsgierig, belangstellend en begripvol. Dat levert vaak mooie open gesprekken op waar ik de groep nadrukkelijk bij betrek. Mijn indruk is dat dit echt iets doet met mensen. Ook ik word in deze gesprekken vaak geraakt door mooie uitspraken. Het geeft een inkijkje in de achtergrond van de uitspraak. Niet zelden is dat pijn en verdriet."

Als je als ‘echt mens’ omgaat met de deelnemers, bereik je meer, ervaart Marion: "Als je ook je eigen mindere ervaringen durft te delen, is het voor de ander makkelijker om zich open te stellen en jouw advies serieus te nemen." Erkenning voor wat er niet goed gaat helpt daarbij, vervolgt ze: "Als deelnemers een slechte ervaring hebben gehad tijdens hun staandehouding dan vraag ik daar meelevend op door. Ik vraag ook nadrukkelijk wat het hen heeft gedaan. Dat maakt mensen soms boos en emotioneel, maar achteraf geven ze vaak aan dat het ze goed heeft gedaan omdat ze serieus werden genomen en er echt geluisterd werd. Daarna staan ze ook veel meer open voor tips." Duidelijkheid helpt ook, weet ze: "Niet primair op de regels zitten, maar verwachtingen over en weer duidelijk maken. Dat stelt mensen ook op hun gemak, waardoor makkelijker geleerd kan worden en men zich makkelijker openstelt." 

De essentie van positieve psychologie is het erkennen wat er niet goed gegaan is, bekrachtigen wat er wel goed gaat en dat inzetten om toe te werken naar de gewenste situatie. Dat werkt een stuk beter dan mensen dwingen om te leren, ervaart Marion. Leren onder dwang werkt niet, daar is ze van overtuigd: "Je kunt een beer leren dansen met een zweepje, maar zodra dat zweepje weg is, zal de beer nooit meer dansen. Mensen leren alleen als ze daar zelf vrijwillig voor kiezen. De uitdaging is om deelnemers te begeleiden bij het maken van keuzes die voor hen positief werken en uitvoerbaar zijn en die passen in hun leven."

Blijvende gedragsverandering 

Focus op eigen keuzes, mogelijkheden, kijken naar de mens achter het gedrag, vertrouwen en een positief mensbeeld: dat is de manier waarop Trafieq positieve psychologie inzet. Niet alleen in de cursussen die we in opdracht van het CBR verzorgen, maar in al onze programma’s voor gedragsverandering. "Vertrouwen in de mens staat centraal," zegt Iris. "Wij geloven dat iedere deelnemer zelf in staat is om het geleerde toe te passen. We kijken naar wat iemand nodig heeft om de volgende stap te zetten: in de organisatie, in het team, of in het leven van de werknemer. Dat kan voor iedereen iets anders zijn, we werken met uiteenlopende doelgroepen. Maar voor elke deelnemer geldt: we gaan altijd uit van mogelijkheden in plaats van belemmeringen. Dit vertrouwen in de mens zorgt voor een positieve sfeer en duurzame resultaten en dat merk je aan het effect op de deelnemers."

Ook op de werkvloer

Iris noemde al even de werkvloer; Marian geeft trainingen over het omgaan met alcohol-, drugs- en medicijngebruik op het werk. Ook dan werken we op dezelfde manier. Ze geeft een voorbeeld: "Met teamleiders zoeken we naar hun kwaliteiten en ervaringen, om binnen het team de medewerkers zelf verantwoordelijk te maken voor het nuchter op de werkvloer verschijnen. Hoe voer je een gesprek vanuit zorg om de ander zodat het onderwerp uit de taboesfeer komt?" Leidinggevenden krijgen tijdens deze trainingen zelf de tools in handen om dat gesprek aan te gaan. Wat ze leren? "Hoe je tijd en aandacht geeft aan de situatie, en hoe je het vermoeden kunt ventileren op basis van waargenomen feiten. Benoemen dat je dit gedrag niet van deze collega kent en dat je je zorgen maakt. Dat je een luisterend oor wilt zijn en dat je het belangrijk vindt om vinger aan de pols te houden. En zo probeer je langzaam vertrouwen te wekken," legt Marian uit. In zo’n training leren leidinggevenden ook gebruik te maken van motiverende gespreksvoering, een gesprekshouding die aanzet tot verandering. Dat past helemaal in de lijn van positieve psychologie, zegt Marian: "Je gaat uit van de kracht van de ander, probeert verandertaal te ontlokken zodat de collega in kwestie zelf in actie gaat komen en zelf ervaart wat dit voor positiefs kan opleveren."

Meer weten?

Wil jij weten hoe je in jouw organisatie positieve psychologie kunt inzetten voor blijvende gedragsverandering, bijvoorbeeld op het gebied van veiligheid op de werkvloer?

Vraag een gratis adviesgesprek aan!